ជាផ្នែកមួយនៃការលើកកម្ពស់ការយល់ដឹងដល់សមាជិកសហគមន៍អំពីព្រំប្រទល់អន្លង់អភិរក្ស នៅឆ្នាំ២០២១ យុវជនបានសហការជាមួយអាជ្ញាធរមូលដ្ឋានឃុំសាមឃួយ ដើម្បីដំឡើងផ្លាកសញ្ញាព្រំប្រទល់អន្លង់អភិរក្សយាយអ៊ី ក្នុងភូមិស្រែតាប៉ាន ឃុំសាមឃួយ ស្រុកសេសាន ខេត្តស្ទឹងត្រែង ដែលមានការចូលរួមពី សមាជិក​ក្រុមប្រឹក្សា​ឃុំ​សាម​ឃួយ ប៉ូលិស​ឃុំសាមឃួយ និង​តំណាង​យុវជន​ភូមិស្រែ​តាប៉ាន។ ក្រោមជំនួយខ្នាតតូចរបស់អង្គការ Forumciv គណៈកម្មការសហគមន៍នេសាទភូមិស្រែតាប៉ាន បានស្នើនូវសកម្មភាពមួយចំនួន ដើម្បីធ្វើការផ្សព្វផ្សាយការយល់ដឹងដល់សមាជិកសហគមន៍អំពីព្រំប្រទល់តំបន់អភិរក្សរបស់ពួកគេ ពីព្រោះនៅក្នុងតំបន់អភិរក្សមិនត្រូវបានអនុញ្ញាតិឱ្យធ្វើការនេសាទទេ ប្រសិនបើនរណាម្នាក់ធ្វើនេសាទក្នុងតំបន់អន្លង់អភិរក្សនឹងត្រូវពិន័យដោយគណៈកម្មការសហគមន៍​តាមលក្ខន្តិកៈសហគមន៍នេសាទ។

ការបរបាញ់ ការដាក់អន្ទាក់សត្វព្រៃខុសច្បាប់ គឺជាការគំរាមកំហែងដ៏ធំបំផុត ចំពោះសត្វព្រៃនៅប្រទេសកម្ពុជា។ តាំងពីដើមមកសាច់សត្វព្រៃ ត្រូវបានគេយល់ថាមានជីជាតិ មានឱជារស ប៉ូវកម្លាំង និងព្យាបាលជំងឺនានា តែផ្ទុយទៅវិញ ប្រសិនបើវិធីក្នុងការស្តុកទុក និងចម្អិនសាច់សត្វព្រៃមិនបានត្រឹមត្រូវ ជាកត្តាដែលអាចបង្ករគ្រោះថ្នាក់យ៉ាងខ្លាំងដល់ជីវិតអ្នកដែលប៉ះពាល់ សាច់ឆៅ និងអ្នកទទួលទានសាច់ទាំងនោះ។ កត្តាទាំងអស់នេះហើយ ដែលបណ្តាលឲ្យតម្រូវការសាច់សត្វព្រៃមានការកើនឡើង ដែលជម្រុញឲក្យមានសកម្មភាពនៃការបរបាញ់ និងដាក់អន្ទាក់ ដើម្បីផ្គត់ផ្គង់ទីផ្សារ និងតម្រូវការអ្នកហូប ឬទិញសាច់សត្វព្រៃ បើនៅមានអ្នកបរិភោគសាច់សត្វព្រៃ នោះសត្វព្រៃតែបន្តបាត់បង់ និងត្រូវបានសម្លាប់។ សត្វព្រៃមានតួនាទីសំខាន់ណាស់ ក្នុងខ្សែចង្វាក់ចំណីអាំហារក្នុងប្រព័ន្ធអេកូឡូស៊ីព្រៃឈើ។ ករណីមួយទៀត គឺជង្ងឺផ្លូវដង្ហើមកូវីដ-១៩ តាំងពីឆ្នាំ ២០១៩ បានឆក់យកជីវិតមនុស្សរាប់លាននាក់នៅទូទាំងពិភពលោក ក៏ត្រូវបានអ្នកវិទ្យាសាស្រ្តនៅអង្គការសុខភាពពិភពលោក សន្និដ្ឋានថា កើតពីសត្វប្រជៀវ និងសត្វប៉េងកូលីននៅតំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍។ 

តាមរយៈបញ្ហាខាងលើ អង្កការភូមិខ្ញុំ បានធ្វើការរៀបចំវគ្គបណ្តុះបណ្តាលស្តីពី៖ ការកាត់បន្ថយការប្រើប្រាស់ និងបរិភោគសាច់សត្វព្រៃ ទៅដល់យុវជនទាំង ១៣សាលា ក្នុងខេត្តមណ្ឌលគីរី ដែលផ្តល់ជូនយុវជននូវចំណេះដឹងបន្ថែមអំពីផលប្រយោជន៏ និងផលប៉ះពាល់នៃការបាត់បង់សត្វព្រៃ និងដើម្បីផ្លាស់ប្តូរឥរិយាបថវិជ្ជមានក្នុងការជួយអភិរក្សសត្វព្រៃ និងការពារជីវចម្រុះនៅកម្ពុជា។ គោលបំណងវគ្គបណ្តុះបណ្តាលនេះ គឺចង់ចូលរួមចំណែក 

• អ្នកចូលរួមយល់ដឹងពី ផលប៉ះពាល់ពីការបរិភោគសាច់សត្វព្រៃទៅលើសុខភាពមនុស្ស
• អ្នកចូលរួមយល់ពីមូលហេតុ ឬកត្តាដែលបណ្តាលឲ្យមានការបាត់បង់សត្វព្រៃ
• បង្កើនឥរិយាបថវិជ្ជមានដល់អ្នកចូលរួម និងចែករំលែកបន្តទៅកាន់ មិត្តភក្តិ ក្រុមគ្រួសារ ក៏ដូចជាទៅកាន់សហគមន៍របស់គាត់ តាមរយៈការផ្លាស់ឥរិយាបទក្នុងសង្គម (SBCC)

ការចូលរួមរបស់យុវជនសរុបមានចំនួន ៣២៩ នាក់ (ស្រ្តី ២០៥) យុវជនជាជនជាតិដើមភាគតិច ១៦៧ នាក់ (ស្ត្រី ១១៧)។ តាមរយៈការធ្វើតេសត្តសាកល្បងសមត្ថភាពយុវជន យើងសង្កេតឃើញថា មុនពេលទទួលបានវគ្គបណ្តុះបណ្តាល យុវជន មានការយល់ដឹងអំពីផលប៉ះពាល់ពីការប្រើប្រាស់ ការបរិភោគសាច់សត្វព្រៃ និងគោលបំណងអំពី SBCC TOOLKIT FOR THEME TOW ស្ថិតនៅក្នុងកម្រិត ខ្សោយ ( ៤៥.៨១ ភាគរយ) និងធម្យម (៤៧.២៦ ភាគរយ) ប៉ុណ្ណោះ។ បន្ថែមពីនេះ មុនពេលវគ្គបណ្តុះបណ្តាល យុវជនស្ម័គ្រចិត្ត ភាគច្រើនដឹងត្រឹមថា ការពារ និងអភិរក្សសត្វព្រៃ គឺដើម្បីកុំឲ្យសត្វព្រៃដាច់ពូជ និងសម្រាប់អ្នកជំនាន់ក្រោយបានស្គាល់សត្វព្រៃយើងប៉ុណ្ណោះ។ ប៉ុន្តែបន្ទាប់ពីទទួលវគ្គបណ្តុះបណ្តាលមួយនេះ ចំណេះដឹងរបស់យុវជនមានការកើនឡើងប្រសើរជាងមុន បើប្រៀបធៀប មុនពេលដែលទទួលបានការបណ្តុះបណ្តាល។ យុវជន ចាប់ផ្តើមមានការយល់ដឹងអំពីផលប៉ះពាល់ពីការប្រើប្រាស់ បរិភោគសាច់សត្វព្រៃ និងវិធីសាស្ត្រក្នុងការប្រើប្រាស់ឧបករណ៍ផ្សព្វផ្សាយ SBCC TOOLKIT THEME TOW ស្ថិតនៅក្នុងកម្រិត ល្អ (៥០.០៥ ភាគរយ) និងល្អណាស់ (៣៦.៨៧ ភាគរយ)។ លើសពី ក្រោយការពេលបញ្ចប់វគ្គបណ្តុះបណ្តាល យុវជន បានយល់ដឹងអំពីអត្ថប្រយោជន៍ជាច្រើនទៀតរបស់សត្វព្រៃ ក្នុងការជួយគាំពារព្រៃឈើ តាមរយៈការលើកស្ទួយវិស័យអេកូទេសចរណ៍ ដែលជាប្រភពចំណូល យ៉ាងសំខាន់សម្រាប់សហគមន៍មូលដ្ឋាន និងយល់ដឹងកាន់តែច្បាស់ថា ការប្រើប្រាស់ និងការបរិភោគសាច់សត្វព្រៃ ពិតជាមានហានិភ័យខ្លាំងណាស់ ចំពោះសុខភាពមនុស្សជាតិ។ ចំណែកវិធីសាស្រ្តដែលអនុវត្តមានជោគជ័យនៅក្នុងវគ្គបណ្តុះបណ្តាលមួយនេះរួមមាន ការពិភាក្សាជាក្រុម ការឡើងធ្វើបទបង្ហាញ ការធ្វើសំណួរចម្លើយរវាងក្រុមនីមួយៗ (Q&A) ការទស្សនាវីដេអូអប់រំខ្លីៗ និងការឡើងសម្តែង (Role Play) ដែលអាចជួយជម្រុញឲ្យយុវជនកាត់បន្ថយភាពខ្មាស់អៀន ឬភ័យខ្លាច និងមានភាពក្លាហានក្នុងការបញ្ចេញមតិ ជាពិសេសការសម្តែងបានជួយអោយយុវជនមានការចងចាំ និងយល់ដឹងបានកាន់តែច្បាស់អំពីវគ្គបណ្តុះបណ្តាលមួយនេះ។  

***ចំណាំ៖ សម្រាប់ការដាក់ពិន្ទុ លើការសាកស្បងសមត្ថភាពយុវជន មុន និងក្រោយវគ្គបណ្តុះបណ្តាល គឺប្រើប្រាស់កម្រិតវាយតម្លៃជាប្រាំលេខ ដោយពិន្ទុទាបបំផុតគឺដំណាងឲ្យជាលេខ ១ និងពិន្ទុដែលខ្ពស់បំផុត​ គឺដំណាងឲ្យលេខ ៥ សូមអរគុណ!

ដោយមើលឃើញថាការគម្រាមកំហែងទៅលើព្រៃឈើ សត្វព្រៃ និងជីវចម្រុះ គឺជាបញ្ហាដ៏សំខាន់បំផុតក្នុងតំបន់ទេសភាពភាគខាងកើតនៃប្រទេសកម្ពុជា។ អង្គការភូមិខ្ញុំ ជាអង្គការក្រៅរដ្ឋាភិបាល ដែលអនុវត្តសកម្មភាពជាច្រើន ដើម្បីអភិរក្សធនធាន​ធម្មជាតិតាមរយះការផ្តល់សិទ្ធិអំណាចដល់សហគមន៍ជនជាតិដើមភាគតិចដូចជា សហគមន៍តំបន់ការពារធម្មជាតិ បណ្តាញស្រ្តីជនជាតិដើម្បីភាគតិច និងបណ្តាញយុវជនជនជាតិដើម្បីភាគតិច។ 

គម្រោង៖ សកម្មភាពយុវជន ដើម្បីការអភិរក្សបរិស្ថាន និងជីវចម្រុះ បានផ្តោតសំខាន់លើការចូលរួមពីយុវជន ដើម្បីបង្កើនសមត្ថភាពនៃការផ្សព្វផ្សាយអំពីព្រៃឈើ សត្វព្រៃ ជីវចម្រុះ និងបរិស្ថាន ឲ្យទូលំទូលាយ ជាពិសេសទៅដល់សហគមន៍មូលដ្ឋានប្រកដដោយប្រសិទ្ធិភាព។ 

បន្ថែមលើនេះទៅទៀត ដោយមើលឃើញពីសក្តានុពល នៃប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយជារូបភាព និងវីដេអូ មានការពេញនិយមខ្លាំងនៅកម្ពុជា ជាពិសេសនៅតាមបណ្តាញសង្គមនានា គម្រោងបានរៀបចំវគ្គបណ្តុះបណ្តាលមួយអំពី “ការផលិតវីដេអូតាមរយៈទូរស័ព្ទស្មាតហ្វូត” សម្រាបយុវជនទាំង ១៣ សាលា ដែលស្ថិតនៅក្នុងតំបន់គោលដៅ នៃខេត្តមណ្ឌលគិរី ដើម្បីយុវជនដែលទទួលបានចំណេះដឹងពីវគ្គបណ្តុះបណ្តាលនេះ យកទៅប្រើប្រាស់ក្នុងការផលិតវីដេអូផ្សព្វផ្សាយនានា ពាក់ព័ន្ធទៅនឹង ការគាំពារ និងអភិរក្ស ព្រៃឈើ សត្វព្រៃ ជីវចម្រុះ និងបរិស្ថាន។ គោលបំណងវគ្គបណ្តុះបណ្តាលនេះ គឺចង់ចូលរួមចំណែក 

• បង្កើនការយល់ដឹងពីសក្តានុពលរបស់បណ្តាញសង្គម សម្រាប់ការផ្សព្វផ្សាយ និងចែករំលែកព័ត៌មាន
• យល់ដឹងពីការផលិតវីដេអូ (កម្រិតដំបូង) តាមរយៈការប្រើប្រាស់ទូរស័ព្ទដៃស្មាតហ្វូន 

ការចូលរួមរបស់យុវជនសរុបមានចំនួន ៣២៩ នាក់ (ស្រ្តី ២០៥) យុវជនជាជនជាតិដើមភាគតិច ១៦៧ នាក់ (ស្ត្រី ១១៧)។ តារយៈការធ្វើតេសត្តសាកល្បងសមត្ថភាពយុវជន យើងសង្កេតឃើញថា មុនពេលទទួលបានវគ្គបណ្តុះបណ្តាល យុវជនទាំង ១៣ សាលា ប្រចាំខេត្តមណ្ឌលគីរី មានការយល់ដឹងពីការផលិតវីដេអូអប់រំខ្លីៗ ស្ថិតនៅក្នុងកម្រិត ខ្សោយខ្លាំង (៣៦.៥៤ ភាគរយ) និងខ្សោយ (៤១.១៩ ភាគរយ) ប៉ុណ្ណោះ។ បន្ថែមលើពីនេះទៅទៀត​ ជាង ៩០ ភាគរយ នៃយុវជន មិនធ្លាប់មានបទពិសោធន៍ ពីការទទួលបានវគ្គបណ្តុះបណ្តាលលើការផលិតវីដេអូ ឬធ្លាប់ផលិតវីដេអូពីមុនមកទេ ដូច្នេះពេលមុនពេលទទួលបានវគ្គបណ្តុះបណ្តាលពីការផលិត   វីដេអូតាមរយៈស្មាតហ្វូនពីអង្គការភូមិខ្ញុំ យុវជន គាត់គិតថាការផលិតវីដេអូ គឺផ្តោតសំខាន់ខ្លាំងតែនៅទៅលើកម្មវីធីកាត់តវីដេអូតែប៉ុណ្ណោះ (Application)។ 

ប៉ុន្តែក្រោយបញ្ចប់វគ្គបណ្តុះបណ្តាលមួយនេះ ចំណេះដឹងរបស់យុវជនមានការកើនឡើងប្រសើរច្រើនជាងមុន បើប្រៀបធៀបជាមួយពេលមិនទាន់ទទួលបានការបណ្តុះបណ្តាល។ យុវជន ចាប់ផ្តើមមានការយល់ដឹងពីការផលិតវីដេអូអប់រំខ្លីៗ ស្ថិតនៅក្នុងកម្រិត ធម្យម (៣៦.៧៩ ភាគរយ) និងល្អ (៤៥.៦៧ ភាគរយ)។ ម៉្យាងវិញទៀត យុវជន បានយល់ច្បាស់ថា៖ ការផលិតវីដេអូ មួយដែលមានគុណភាព ត្រូវផ្តោតសំខាន់ខ្លាំងទៅលើទ្រឹស្តី ជាពិសេសដូចជាការប្រមូលផ្តុំគំនិតសម្រាប់ការផលិតវីដេអូ ការសរសរអត្ថបទវីដេអូ និងការរៀបចំផែនការមុនពេលផលិតវីដេអូ ទើបជាគន្លឺះសំខាន់ៗពិតប្រាកដ ដើម្បីផលិតវីដេអូមួយបានល្អប្រសើរ។ យុវជន បានយល់ដឹងបន្ថែមពីអត្ថប្រយោជន៍របស់វីដេអូអប់រំខ្លីៗ និងសក្តានុពលរបស់បណ្តាញសង្គម ក្នុងការជួយផ្សព្វផ្សាយឲ្យបានកាន់តែទូលំទូលាយទៅកាន់ សហគមន៍មូលដ្ឋាន និងប្រជាជនក្នុងប្រទេស ឲ្យយល់ដឹងកាន់តែច្បាស់ពីស្ថានភាពព្រៃឈើ សត្វព្រៃ ក៏ដូចជាបរិស្ថាន នៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា។

ឆ្លងតាមការបណ្តុះបណ្តាលមួយនេះ យុវជនបានតាំងចិត្តថានឹងព្យាយាមរៀនផលិតវីដេអូអប់រំខ្លីៗ អំពីព្រៃឈើ សត្វព្រៃ និងជីវចម្រុះ ឲ្យបានច្រើន សម្រាប់ចែករំលែកនៅតាមបណ្តាញសង្គមនានា ដើម្បីចូលរួមផ្សព្វផ្សាយ ក៏ដូចជាជួយការពារ និងអភិរក្សសម្បត្តិធម្មជាតិយើងឲ្យបានគង់វង្ស។

***ចំណាំ៖ សម្រាប់ការដាក់ពិន្ទុ លើការសាកស្បងសមត្ថភាពយុវជន មុន និងក្រោយវគ្គបណ្តុះបណ្តាល គឺប្រើប្រាស់កម្រិតវាយតម្លៃជាប្រាំលេខ ដោយពិន្ទុទាបបំផុតគឺដំណាងឲ្យជាលេខ ១ និងពិន្ទុដែលខ្ពស់បំផុត​ គឺដំណាងឲ្យលេខ ៥ សូមអរគុណ!